Κύμη

I

Ονομασία τριών αρχαίων πόλεων.

1. Πόλη της Εύβοιας, στην περιοχή της σημερινής Καρυστίας. Άκμασε κατά την αρχαϊκή περίοδο, αλλά έχασε την αυτονομία της μετά την ήττα της στον πόλεμο με τους Χαλκιδείς. Υπήρξε, κατά την επικρατέστερη εκδοχή, μητρόπολη δύο αποικιών, στη Μικρά Ασία και στην Καμπανία (βλ. 2. και 3.).

2. Η σπουδαιότερη και αρχαιότερη αιολική πόλη της Μικράς Ασίας. Βρισκόταν στα Β του Σιπύλου, ανάμεσα στη Μύρινα και στη Φώκαια. Ιδρύθηκε από Κυμαίους της Εύβοιας ή από Λοκρούς, που έφτασαν από το Φρίκιον όρος, γι’ αυτό η Κ. ονομαζόταν επίσης Φρικωνίς. Άλλη παράδοση αναφέρει ότι η ονομασία της σχετίζεται με μία Αμαζόνα, την Κύμη. Η πόλη αναπτύχθηκε πολύ γρήγορα και έφτασε σε ανθηρότατη οικονομική κατάσταση ήδη από τον 8ο αι. π.Χ. Αντίθετα με τους κατοίκους των άλλων παραλιακών μικρασιατικών πόλεων, οι Κυμαίοι δεν στράφηκαν προς τη ναυτιλία, αλλά προς τη γεωργική εκμετάλλευση της εύφορης περιοχής τους. Το πολίτευμα της Κ. ήταν η βασιλεία έως τον 7o αι. π.Χ. · κατόπιν επικράτησε η ολιγαρχία και τον 6o αι. π.Χ. εγκαθιδρύθηκε η τυραννία, με κυριότερο εκπρόσωπο τον Αρισταγόρα. Η Κ. υποτάχθηκε στους Πέρσες στα τέλη του 6ου αι. π.Χ. και στο λιμάνι της διαχείμασαν όσα περσικά πλοία σώθηκαν από τη ναυμαχία της Σαλαμίνας. Μετά τους Περσικούς πολέμους αποτέλεσε μέλος της Αθηναϊκής συμμαχίας. Το 412 π.Χ. ήταν σύμμαχος της Σπάρτης και το 400 π.Χ. αντιστάθηκε με επιτυχία στον σατράπη Τισσαφέρνη. Το 190 π.Χ. πέρασε στους Σελευκίδες και τον ίδιο χρόνο, όταν ο Αντίοχος Γ’ νικήθηκε από τους Ρωμαίους, ανακηρύχθηκε αυτόνομη (civitas libera) και κατόπιν προσαρτήθηκε στην επαρχία της Ασίας. Το 17 μ.Χ. καταστράφηκε από σεισμό. Ερείπιά της σώζονται κοντά στο σημερινό Λαμούρτκιοϊ.

3. Πόλη της Καμπανίας στην Ιταλική χερσόνησο. Βρισκόταν κοντά στο Τυρρηνικό πέλαγος σε υψόμετρο 82 μ., ανάμεσα στα Φλεγραία πεδία και στους Ποτιόλους (σημερινό Pozzuoli), δεσπόζοντας στην παραλία Ν της λίμνης Φουζάρο. Χτίστηκε κατά τα μέσα του 8ου αι. π.Χ. από Κυμαίους της Εύβοιας ή από Χαλκιδείς και αποτελούσε την αρχαιότερη ελληνική αποικία στην Ιταλία. Αναπτύχθηκε πολύ γρήγορα· ίδρυσε το επίνειο της Δικαιαρχίας και τις αποικίες Νεάπολη και Ζάγκλη, επεκτείνοντας την κυριαρχία της σε ολόκληρη την ακτή της Καμπανίας. Το 524 π.Χ., ο Αριστόδημος απέκρουσε τους Ετρούσκους της Καπύης και τους Δαύνους, που συμμάχησαν εναντίον της. Με τη βοήθεια του Ιέρωνα του Συρακουσίου απέκρουσε τους Ετρούσκους για δεύτερη φορά το 474 π.Χ., αλλά υποτάχθηκε στους Σαμνίτες το 421 π.Χ. Το 338 π.Χ. περιήλθε στους Ρωμαίους, που εγκατέστησαν εκεί αποικία· είχε χάσει πια την παλιά ακμή της, διατήρησε όμως τον ελληνικό χαρακτήρα της. Από τους Κυμαίους, οι Ρωμαίοι πήραν τη λατρεία του Απόλλωνα, της Δήμητρας και τα σιβυλλικά βιβλία. Αργότερα την κατέλαβαν οι Γότθοι, οι Σαρακηνοί (9oς αι.) και το 1205 καταστράφηκε από στρατεύματα της Νάπολης. Σώζονται ακόμα ερείπια από την αρχαία Κ.: μέρος των τειχών της ακρόπολης (5ος αι. π.Χ.), οικιών και αμφιθεάτρου καθώς και ερείπια του ναού του Απόλλωνα και ενός ναού (ίσως) του Δία, που κατόπιν μετατράπηκαν σε παλαιοχριστιανικές βασιλικές· έχει επίσης ερευνηθεί σε μεγάλο βαθμό το μαντικό σπήλαιο της Σίβυλλας, από τα σημαντικότερα του αρχαίου κόσμου.

Πρωτοκορινθιακή οινοχόη από την Κύμη της Ιταλίας (περ. 700 π.Χ.) (Εθνικό Μουσείο, Νάπολη).

II

Ονομασία δύο οικισμών.

1. Ημιορεινή κωμόπολη (υψόμ. 200 μ., 3.037 κάτ.) της Εύβοιας. Βρίσκεται κοντά στην ανατολική ακτή του νησιού, 92 χλμ. ΒΑ της Χαλκίδας. Αποτελεί έδρα του ομώνυνου δήμου του νομού Ευβοίας.

Στην περιοχή εγκαταστάθηκαν για πρώτη φορά πληθυσμοί μόλις τον 18ο αι. Η Κ. φημίζεται για τα αγροτικά της προϊόντα (κυρίως τα σύκα) και για την όμορφη αρχιτεκτονική της, αποτέλεσμα της ευημερίας του 19ου αι. λόγω της ανεπτυγμένης ναυτιλίας. Κοντά στην Κ., αλλά σε μη επακριβώς ταυτισμένη θέση, πρέπει να βρισκόταν και η αρχαία ομώνυμη πόλη. Βλ. λ. Κύμη. Ονομασία τριών αρχαίων πόλεων (1.).

2. Ορεινός οικισμός (υψόμ. 540 μ., 403 κάτ.) στην πρώην επαρχία Κομοτηνής του νομού Ροδόπης. Βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του νομού, 55 χλμ. ΒΑ της Κομοτηνής. Υπάγεται διοικητικά στην κοινότητα Οργάνης.

Μερική άποψη της Κύμης στην Εύβοια.